براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی دیابت بارداری (GDM)، عبارت است از عدم تحمل کربوهیدرات که منجر به افزایش قند خون با شدت متغیر که برای اولین بار در دوران بارداری ایجاد شود و یا شناسایی شود.
منظور از شناسایی در این تعریف، آن است که حتی در صورت وجود دیابت تشخیص داده نشده قبل از بارداری، که برای نخستین بار در جریان بارداری مشخص شود، باز نام دیابت بارداری بر آن میگذاریم.
دیابت در بارداری به دلایل مختلفی رخ میدهد، هورمونهای که در دوران بارداری از جفت ترشح میشود، باعث بالا رفتن ریسک افزایش مقاومت زنان باردار به انسولین میشود، بهطوریکه قند خون در این افراد بالا رفته و مادر ان را در معرض دیابت بارداری قرار میدهد و باعث بروز علایم دیابت در دوران بارداری میشود.
دیابت در بارداری به گونهای است که بعد از زایمان به واسطه خارج شدن جفت و جنین و پایین آمدن قند خون بهبود میابد، منتها این نکته حائز اهمیت است که این مادران بعدها اگر افزایش وزن داشته باشند امکان بروز دیابت در این افراد بالاتر خواهد بود، همچنین فزندان آنها نیز در آینده مستعد دیابت نیز خواهند بود.
حدود 5 تا 6 درصد خانمها در طول بارداری دچار دیابت بارداری میشوند ولی چون خفیف است و علامت دار نیست، لذا متوجه شدن آن به راحتی انجام نمیشود پس نباید دنبال علائم خاصی را جستجو کنیم.
راه تشخیص دیابت بارداری:
طبق توصیه انجمن دیابت آمریکا توصیه میشود، خانم ها بلافاصله پس از متوجه شدن به بارداری آزمایش قند خون بدهند.
آزمایشات برای تشخیص دیابت بارداری به دو شکل ذیل است:
روش تک مرحلهای: یعنی انجام OGTT با 75 گرم گلوکز پس از 8 ساعت ناشتایی
در این روش فرد با حداقل 8 ساعت ناشتایی صبح به آزمایشگاه مراجعه میکند. ابتدا یک نمونه خون از او گرفته میشود.
سپس 75 گرم گلوگز به صورت محلول را نوشیده و پس از آن دو نمونه یک ساعته و دو ساعته از او گرفته میشود.
اگر یکی از سه حالت ذیل ایجاد شود برای تشخیص دیابت بارداری کافی است:
1- گلوکز ناشتای پلاسما مساوی و یا بیشتر از 92 میلی گرم در دسی لیتر
2- گلوکز 1 ساعته مساوی یا بیشتر از 180میلی گرم در دسی لیتر
3- گلوکز 2 ساعته مساوی یا بیشتر از 153 میلی گرم در دسی لیتر
روش دو مرحله ای
مرحله 1: انجام تست Glucose Loading Test = GLT در حالت غیر ناشتایی که به آن GCT هم میگویند.
در هفته 24 تا 28 بارداری، با مصرف 50 گرم گلوکز در حالت غیر ناشتا و اندازه گیری گلوکز یک ساعت بعد ، چنانچه میزان گلوکز یک ساعته کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد تست منفی تلقی شده و مرحله بعدی لازم نیست.
اگر میزان گلوکز یک ساعته بیشتر یا مساوی 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، لازم است مرحله 2 نیز انجام شود.
به عبارتی این مرحله در افراد نرمال یک مرحله ای بوده و یک ساعت پس از نوشیدن محلول حاوی 50 گرم گلوکز خونگیری میشود.
مرحله 2: انجام تست OGTT با استفاده از 100 گرم گلوکز پس از 8 ساعت ناشتایی و گرفتن 4 نمونه ناشتا، یک ساعته، دو ساعته و در نهایت سه ساعته.
توجه شود که گرفتن هر 4 نمونه اجباری است وگرنه نتایج را نمیتوان درست تفسیر کرد.
بنابراین آزمایشگاه ها باید توجه داشته باشند که برای خانم های باردار بخصوص از هفته 24 به بعد میزان نرمال گلوکز ناشتا را باید تا 91 میلی گرم در دسی لیتر اعلام نمائید.
چه خانم هایی مستعد بروز علائم دیابت در بارداری خواهند بود؟
- بالا بودن سن مادر در بارداری، خانم هایی که بالای 25 سال اقدام به بارداری نمایند، ریسک دیابت بارداری در آنها افزایش خواهد یافت.
- خانم هایی با وزن بالا و همچنین خانمهایی که دور کمر آنها بالاتر از 88 باشد، این ریسک در آنها افزایش خواهد یافت.
- خانمهایی که در بارداریهای قبلی به دیابت بارداری مبتلا شده اند.
- خانمهایی که دارای پیش دیابت هستند.
- خانمهایی که در زایمانهای قبلی نوزاذ با وزن 4 کیلیوگرم به بالا داشته اند.
دیابت فقط مختص زنان و مردان نیست، بلکه کودکان را نیز به دام خود میاندازد، برای اینکه بدانید دیابت نوع یک در کودکان چه علامی میتواند داشته باشد، ما به شما پیشنهاد میکنیم، تا مقاله آن را مطالعه کنید.
خطراتی که دیابت بارداری برای جنین خواهد داشت
کنترل قند خون در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت بوده، در غیر اینصورت جنین دچار ناهنجاریهای قلبی، مغزی، کلیوی خواهد شد و حتی خطر سقط نیز دور از ذهن نخواهد بود.
از سایر مشکلات تولد نوزاد با وزن بالا خواهد بود، کودک در بدو تولد با افت قند خون مواجه خواهد شد، در صورت ابتلا به زردی این مدت در نوزاد افزایش مییابد و همچنین مشکلات تنفسی در نوزاد بروز خواهد یافت.
بیشتر مطالعه کنید:
دیابت خاموش یا دیابت پنهان چیست